Jump to content

Bọrọnu

Ònan̄a me Wikipedia

Bọrọnu (òrere Borno State me usem Uket-chieen̄ ) ìre agan̄-mkpulu òkup me agan̄ inyọn̄ mbum-ura me Naijiria. Agan̄-mkpulu ìtatap ikana ọmọ ìre Gombe me osiki ichep-ura, Adamawa me osiki, sà ido Kamerun okup me agan̄ mbum-ura, ido Nijê okukup me agan̄ inyọn̄ kan̄, Chad okukup me agan̄ inyọn̄ mbum-ura kan̄. Ọmọ gaalek ore ido me Naijiria òcheche okike ijọn̄ mèlek ofifi ido ita. Egwen ọmọ ibak <emirate> Bọrọnu; Oka agan̄-ibot <emirate> ya, Maiduguri, onenire si agan̄-ibot kan̄. Echili agan̄-mkpulu yi me acha 1976 mgbọ efelebe oka Agan̄-mkpulu agan̄ Inyọn̄ Mbum-ura [North Eastern state]. Me adasi mgbọ Agan̄-mkpulu Yobe ìkup me emen kan̄ sabum inire agan̄-mkpulu òkeke me lek kan̄ me acha 1991.<ref4>

Egop Ama mkpulu Bọrọnu
Îman Òriọọn̄ Bọrọnu
Ogugo ijọn̄ Borọnọ

Me etete agan̄-mkpulu 36 Bọrọnu ore òso iba òmimin ichit me okike ijọn̄, ikigọọk Agan̄-Mkpulu Naija. Ubọk geelek îminbe ikeya, ọmọ ore òso 11 ene ewabe ichit me emen. Otu-ifuk ebi iluluk me emen mîso efie 5.86 me acha 2016. <ref5>

Inu ìsisibi isi me emen agan̄-mkpulu yi ìre: Òla Okpurukpu Mandara me agan̄ osiki ichep-ura, Oyô Chadi me agan̄ inyọn̄ mbum-ura, OKwaan̄ Yobe, eyi òtatap okike inyi agan̄-mkpulu yi mè Nijê mege ire lek ijọn̄ mun̄ [lake bed] oyô Chadi. Awak ido eyi Chad besin, ìre ikpele/ilile awak ido òkaan̄ owuwa <black crowned crane, spotted hyena>, mkpinyọn̄ patas [patas monkey] mè eloop rowan [roan antilope] mèlek echi ìsisik me lek eniin̄ oron eyi Afirika ìkup me Naijiria


Nrọnnye

[nen̄e me ebon]