Jump to content

Nden̄

Ònan̄a me Wìkìpedia

Nden̄ ìre nriro lek inu ògat ugwem, eyi òkirọ inyi ema ekọt ekeek ekiket. Nden̄ si îkirọ ofifi inu kubọk iteteme nriro lek ene kechilọ inu ema eberọ. Ilọ me lek ebi kè <sponges>, otutuuk anam mîkaan̄ nden̄. Ebi kè uti kpekaan̄ nden̄, ubọk geelek îrebe ke ema mîki<react> igọọk me lek unwene òkimọnọ irek me ere-nluk kiban̄.

Esese esese agan̄ me <cerebral cortex> nden̄
Isasa nden̄ itọ mèlek nden̄
Nden̄ ogaan̄ me ubọk ene

Îre esese nniniin̄ echi ekigwen <nerves> egbaan̄ irọ nden̄. Nniniin̄ chi, ge ìgbaan̄ igọbọ ge mè igọbọ si mèlek ebi kè ufi <nerves> me lek ebilene. Nden̄ ìkibọkọ etip inan̄a me nriro inọ-lek, mè ikinwene ubọk irọ-inu kan̄ igọọk me lek etip cha îbọkọbe. Me lek ebilene, nden̄ okikpulu ike ekitumu usem. Nden̄ ebilene si môkọt ikeek inu ofolek inu ekamun̄ge me chieen̄. Nden̄ ore ebon mkpulu [control centre] inyi otutuuk anam akpalek.

Me otutuuk anam, îkaan̄ esese esese oniin̄ ekibem nden̄. Me lek ebilene mè ebi kè anam òkaan̄ ukwuuk udun̄, îre ngigo ibot okibem nden̄.